Idea zrównoważonego rozwoju przedstawiona została po raz pierwszy w raporcie “Nasza wspólna przyszłość” Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju (ang. the World Commission on Environment and Development, WCED) w 1987 roku. Zgodnie z jego pierwszym zdaniem „na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony, to jest taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie”. Nie jest to jednak wszystko, bowiem istotę tej koncepcji stanowi coś więcej. Nie chodzi w niej wyłącznie o to, by ograniczać negatywny wpływ na środowisko i gospodarkę, ale również o to, by jednocześnie pobudzać pozytywne procesy, które pociągną za sobą korzyści dla nas, wszystkich mieszkańców Ziemi.
Trzy czynniki rozwoju
Zrównoważony rozwój to troska o solidarność między pokoleniami, która przejawia się w dążeniu do takich rozwiązań, które nie tylko sprzyjają dalszemu wzrostowi, ale także angażują w procesy rozwojowe wszystkie grupy społeczne, dając im jednocześnie szansę na czerpanie korzyści płynących z tego wzrostu gospodarczego
Początkowo w kontekście zasady zrównoważonego rozwoju poruszano wyłącznie temat ograniczania negatywnego wpływu gospodarki na środowisko naturalne. Wraz z upływem lat idea ta zyskała jednak pełniejszy obraz i zrozumienie, zrównując ważność wszystkich trzech fundamentów rozwoju, tj. poza poszanowaniem i ochroną matki natury także postęp społeczny oraz wzrost gospodarczy. Te trzy czynniki łączy ścisła wzajemna więź – wspólnie mają potencjał, by zapewnić dobrobyt zarówno obecnym, jak i przyszłym pokoleniom.
Zgodnie z wyżej wspomnianym raportem Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju cywilizacja doszła do takiego poziomu dobrobytu, który może zostać utrzymany jedynie przy odpowiednim zarządzaniu zasobami. Takie odpowiedzialne i zrównoważone gospodarowanie opiera się na planowym i konstruktywnym kształtowaniu powiązań między:
- wzrostem gospodarczym;
- troską o środowisko (zarówno naturalne, jak i sztuczne, czyli stworzone przez ludzi);
- jakością życia, wliczając w to zdrowie człowieka.
Koncepcja zrównoważonego rozwoju ukierunkowana jest na sprawiedliwość społeczną.
Zasada zrównoważonego rozwoju a polska Konstytucja
Jeśli chodzi o Polskę, zasada zrównoważonego rozwoju zyskała w naszym kraju znaczenie prawa podstawowego, którego źródło stanowią zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a dokładnie artykuł 5 ustawy zasadniczej. Zgodnie z jego treścią „Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”.
SDG – o czym mowa?
SDG (z ang. Sustainable Development Goals) to cele zrównoważonego rozwoju. Pod pojęciem tym rozumiemy zbiór działań ukierunkowanych na osiągnięcie zrównoważonego rozwoju w każdym z jego trzech wymiarów: środowiskowym, społecznym i gospodarczym. Stanowią one plan inicjatyw na rzecz przeobrażeń i przemian w świecie, które zapewnią takie zaspokojenie potrzeb obecnego pokolenia, aby wziąć pod uwagę również przyszłość kolejnych pokoleń.
Źródła zasady zrównoważonego rozwoju sięgają roku 2015, kiedy to przywódcy 193 krajów członkowskich ONZ opracowali tę koncepcję w dokumencie pn. „Przekształcamy nasz świat: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030”. Agenda 2030 obejmuje 17 celów zrównoważonego rozwoju, które stanowią kontynuację obowiązujących w okresie 2000-2015 Milenijnych Celów Rozwoju. Identyfikują one najistotniejsze współczesne wyzwania, rozróżniając 5 ich obszarów, Są to:
- ludzie;
- planeta;
- dobrobyt;
- pokój;
- partnerstwo.
Zasada zrównoważonego rozwoju ma za zadanie wsparcie kształtowania lepszego świata, co zapewni korzyści wszystkim mieszkańcom naszej planety.
17 celów zrównoważonego rozwoju
Agenda 2030 identyfikuje 17 celów zrównoważonego rozwoju:
- Koniec z ubóstwem.
- Zero głodu.
- Dobre zdrowie i jakość życia.
- Dobra jakość edukacji.
- Równość płci.
- Czysta woda i warunki sanitarne.
- Czysta i dostępna energia.
- Wzrost gospodarczy i godna praca.
- Innowacyjność, przemysł, infrastruktura.
- Mniej nierówności.
- Zrównoważone miasta i społeczności.
- Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja.
- Działania w dziedzinie klimatu.
- Życie pod wodą.
- Życie na lądzie.
- Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje.
- Partnerstwa na rzecz celów.
Cele SDG i idąca za nimi wizja
SDG uosabiają kompleksową koncepcję i wyobrażenie zrównoważonego świata. Ich osiągnięcie wymaga kooperacji trzech stron, tj. rządów, sektora prywatnego i społeczeństw. Duże znaczenie ma to, aby przedsiębiorstwa, bez względu na swoją wielkość, podchodziły do problemów rozwojowych w sposób twórczy i innowacyjny.
Cele zrównoważonego rozwoju na najbliższe lata przewidują położenie kresu ubóstwu, a także eliminację zarówno nierówności społecznych, jak i niesprawiedliwości. Równie ważny element stanowi ochrona i dbałość o klimat. Mimo że w niejednym państwie doszło już do zauważalnych zmian postępowych w osiąganiu SDG, konieczne jest podjęcie bardziej intensywnego wysiłku w tym kierunku, jak i zwiększenie świadomości. Inicjatywy, które należałoby w tym celu podjąć, dotyczą praktycznie każdej dziedziny życia człowieka.
Cele i zadania zrównoważonego rozwoju – ich realizacja w praktyce
W koncepcji zrównoważonego rozwoju chodzi o utrzymanie balansu i harmonii pomiędzy trzema kluczowymi aspektami postępu cywilizacyjnego: środowiskowym, społecznym i gospodarczym. Innymi słowy konieczne jest takie gospodarowanie zasobami naszej planety, aby dobrobyt był możliwy i dostępny nie tylko obecnemu pokoleniu, ale i tym następnym. Wszyscy powinni mieć możliwość zaspokajania swoich potrzeb. Pożądane jest, aby dążenie do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju przebiegało zarówno na poziomie państwa, jak i indywidualnym – tak, aby przynieść rezultat gwarantujący równowagę między wyżej wspomnianymi trzema obszarami. Kluczowe znaczenie mają mądre decyzje, a także wyszukiwanie najlepszych metod i narzędzi, by dzięki nim rozwiązywać określone w 17 SDG problemy o zasięgu globalnym.
Zrównoważonego rozwój można osiągnąć m.in:
- zmierzając do zapewnienia ogółowi obywateli dobrobytu i poczucia bezpieczeństwa;
- zmniejszając zużycie zasobów zarówno odnawialnych, jak i nieodnawialnych;
- utrzymując emisję zanieczyszczeń na najniższym możliwym poziomie, by minimalizować ich wpływ na środowisko;
- sukcesywnie eliminując substancje toksyczne i niebezpieczne, które mają zastosowanie w procesach gospodarczych.
Cele zrównoważonego rozwoju w Polsce
Obowiązek realizacji wynikających z Agendy 2030 założeń dotyczy również Polski – Tak jak wszystkich krajów ONZ. Nasze państwo zadeklarowało wcielenie 17 celów SDG do krajowej polityki rozwoju, a także stworzenie struktury instytucjonalnej – na obu szczeblach, tj. zarówno rządu, jak i samorządów. Jednocześnie Polska zobowiązała się do monitorowania postępów w tym zakresie.
Podsumowanie
Czy zrównoważony rozwój jest możliwy? Stanowi on wizję ideału, do którego powinniśmy zmierzać. Jest wzorem i drogowskazem na drodze budowania nowoczesnych społeczności. Co prawda osiągnięcie wszystkich jego założeń może potrwać wiele lat, mimo to warto podjąć ten trud, aby zapewnić lepszą jakość życia ogółowi ludzkości.
Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:
- Co możemy zrobić dla naszej planety każdego dnia?
- Co to są odnawialne źródła energii, czyli OZE?
- Suwerenność żywnościowa. Dlaczego powinniśmy do niej dążyć?
Źródła
- https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/zrownowazony-rozwoj [dostęp:17.12.2024]
- https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Zr%C3%B3wnowa%C5%BCony_rozw%C3%B3j [dostęp:17.12.2024]
- https://www.pszczolamusibyc.pl/blog/koncepcja-zrownowazonego-rozwoju-na-czym-polega-i-dlaczego-jest-istotna-dla-rozwoju-spoleczenstwa/ [dostęp:17.12.2024]
- https://www.ey.com/pl_pl/insights/consulting/zasada-zrownowazonego-rozwoju-na-czym-polega#zadania [dostęp:17.12.2024]
Najnowsze komentarze