Choć ma postać niepozornych małych granulek, pyłek kwiatowy kryje w sobie wielką moc. Jest to prawdziwa kwintesencja wszelkiego dobra, jakie oferuje nam przyroda. Stanowi jeden z najcenniejszych produktów, jakie wytwarzają najpożyteczniejsze owady świata – pszczoły. Za sprawą szerokiej gamy dobroczynnych i prozdrowotnych właściwości pyłek kwiatowy ma wiele możliwości wykorzystania, zarówno jako specyfik leczniczy, jak i substancja sprzyjająca naszej urodzie.
Skąd się bierze pyłek kwiatowy?
Pyłkiem kwiatowym nazywamy wytwarzane przez kwiaty męskie komórki rozrodcze. Razem z miodem substancja ta stanowi główny pokarm pszczół, zawierając w sobie wiele cennych składników odżywczych, w tym dużą ilość białka.
Pyłek zbierają z kwiatów pszczoły robotnice, które mieszają go ze śliną i nektarem, po czym formują w granulki określane obnóżami pyłku pszczelego. Taki zbiór owady przenoszą do ula w specjalnych koszyczkach, które mieszczą się na ich tylnych nogach. Pyłek składowany jest do komórek plastra, gdzie młode pszczoły nawilżają go, ubijają, a w następnej kolejności pokrywają woskiem i miodem. Dzięki tak przygotowanym warunkom może dojść do beztlenowej fermentacji, która konserwuje pyłek i czyni go łatwo przyswajalnym. Taką oto metodą powstaje pierzga, czyli bogate źródło białka zaspokajające zarówno bieżące zapotrzebowanie na pokarm pszczelej rodziny, jak i składowane na zapas, na wypadek, gdyby w przyrodzie zabrakło pyłku.
W celu pozyskania obnóży pyłkowych pszczelarze montują zaraz za wlotem do ula specjalne siatki, czyli poławiacze pyłku kwiatowego. Za ich sprawą surowiec ten odrywa się od koszyczków na pszczelich nogach i trafia do przygotowanego pod nimi pojemnika. Co ważne, pyłek kwiatowy musi być w regularnych odstępach czasu wybierany z ula i natychmiast poddany procesowi suszenia lub mrożenia. Bezzwłoczność ta uzasadniona jest szybkim pleśnieniem cennego surowca.
Warto wspomnieć, że jest pewna istotna kwestia, o której wie i pamięta każdy pszczelarz: pyłku kwiatowego nie powinno się pozyskiwać w nadmiarze, jako że osłabiłoby to pszczelą rodzinę.

Prozdrowotne związki i właściwości pyłku pszczelego
Nieocenione właściwości lecznicze i odżywcze pyłku kwiatowego mają swoje źródło w jego niezwykle bogatym składzie chemicznym. Wyróżniono w nim takie cenne związki jak m.in. białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy i składniki mineralne, kwasy organiczne, olejki eteryczne, rutyna, fitoncydy czy np. stymulatory wzrostu.
Wśród przykładowych właściwości pyłku kwiatowego można wymienić następujące:
- odżywcze – pyłek kwiatowy jest wartościową odżywką, która wzbogaca dietę w ważne dla organizmu witaminy, aminokwasy i biopierwiastki;
- antybiotyczne – powstałe na bazie pyłku kwiatowego wyciągi oddziałują silnie antybakteryjnie, przeciwgrzybicznie i przeciwdrobnoustrojowo;
- przeciwmiażdżycowe – prowadzi do wyraźnego spadku poziomu lipidów (tj. cholesterolu i trójglicerydów), a do tego przeciwdziała zlepianiu się płytek krwi;
- odtruwające – neutralizuje lub znacząco redukuje szkodliwy wpływ czynników chemicznych na organizm człowieka;
- kosmetyczne – pyłek kwiatowy wpływa wzmacniająco i odżywiająco zarówno na skórę, jak i włosy i paznokcie.
Na dzień dzisiejszy w pyłku kwiatowym zidentyfikowano nawet do 470 różnego typu prozdrowotnych związków. Możliwe, że wyróżnionych zostanie jeszcze więcej, jeśli tylko pozwoli na to nowoczesna aparatura laboratoryjna.
W drodze badań i analiz w pyłku kwiatowym wyodrębniono:
- całe bogactwo witamin, w tym witaminę C, D, K, E, witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6), a ponadto karoten (prowitaminę A) oraz biotynę i kwas foliowy;
- aż 28 biopierwiastków, takich jak m.in. magnez, potas, żelazo, miedź, krzem, fosfor, miedź i np. mangan;
- wysoce wartościowe flawonoidy (takie jak np. kwercetyna, z którą medycyna wiąże duże nadzieje) i kwasy fenolowe;
- między 9 a 31 istotnych i cennych kwasów tłuszczowych, w tym najważniejszych pod kątem zachowania zdrowia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych;
- nieocenione z punktu widzenia medycyny aminokwasy, takie jak np. tryptofan, leucyna, prolina, kwas glutaminowy czy arginina.
Zastosowanie pyłku kwiatowego
Mówiąc o zastosowaniu pyłku kwiatowego, w pierwszej kolejności warto wspomnieć o jego nieocenionym i skutecznym działaniu regenerującym organizm. Dzięki temu sprawdza się on idealnie u osób osłabionych, często zapadających na różne infekcje czy wyczerpanych po przebyciu poważnej i długiej choroby. Wzmacnia on też po przebytym zawale serca czy zabiegu chirurgicznym.
Pyłek kwiatowy wspaniale mobilizuje do pracy nasz układ immunologiczny. Z tego względu warto sięgnąć po niego zwłaszcza przed rozpoczęciem okresu jesienno-zimowego czy wczesną wiosną, co pozwoli zwiększyć odporność, a tym samym zapobiec ewentualnym przeziębieniom.
Pyłek poleca się osobom narażonym na duży stres i wysiłek. Jest rekomendowany zarówno sportowcom, jak i tym z nas, którzy wykonują ciężką pracę. Z powodzeniem regeneruje organizm, a do tego sprzyja poprawie koncentracji.
Co interesujące, w Stanach Zjednoczonych kuracji pyłkiem kwiatowym poddaje się kosmonautów. Stosując ją przez 6 miesięcy poprzedzających wyprawę w kosmos, są oni potem w większym stopniu odporni i na stres, i na ekstremalne warunki przestrzeni kosmicznej.

Pyłek kwiatowy jest skutecznym wsparciem w przypadku wszelkich infekcji, sprawdza się w przeziębieniu i grypie, poleca się go również w ramach profilaktyki. Stanowi prawdziwy must have po przejściu kuracji antybiotykowej. Jak wiadomo, leki te są czasem nieodzowne do zastosowania, ale choć na jedno pomagają, czynią też przy okazji pewne szkody w organizmie. Pyłek kwiatowy jest natomiast zdolny do naprawienia ich. Stanowi też idealne rozwiązanie dla osób chcących odzyskać utracone siły, np. w wyniku prowadzenia wycieńczającego trybu życia. Co więcej, ten cudowny naturalny specyfik wspaniale wzmacnia i regeneruje chorych na nowotwory, szczególnie po przejściu chemio- i /lub radioterapii.
Co ważne w kontekście wciąż występujących zakażeń COVID-19, kuracja pyłkiem kwiatowym zalecana jest w leczeniu zmian w mózgu, które mogły nastąpić u osób zmagających się z wirusem. Jest przy tym istotne, żeby terapię pyłkiem zacząć jak najszybciej, tj. jeszcze w trakcie choroby. Skąd ten pośpiech? Otóż komórki nerwowe w mózgu są wyjątkowo podatne na niedotlenienie, nawet jeśli trwa ono ledwie chwilę. Na jego skutek powstają zmiany, które mogą być nieodwracalne. W związku z tym nie warto zwlekać – im szybciej wdrożymy kurację pyłkiem kwiatowym, tym większe szanse na przywrócenie właściwego funkcjonowania mózgu.
Co dobrego czyni pyłek w tym kontekście?
- wykazuje dużą skuteczność neuroprotekcyjną (chroni komórki nerwowe);
- poprawia funkcje poznawcze i pamięć;
- sprzyja poprawie ogólnej wydolności mózgu;
- potrafi zaradzić problemom z koncentracją i splątaniem;
- oddala symptomy spowolnienia myślenia oraz tzw. “mgłę mózgową”, której nierzadko doświadczają ozdrowieńcy;
- pomaga w szybszym odzyskaniu sił twórczych, jak i chęci do działania;
- dodaje sił witalnych.
W podsumowaniu warto dodać, że pyłek kwiatowy jest też szeroko i chętnie wykorzystywany w kosmetyce. Wykazuje znakomite właściwości wzmacniające włosy i powstrzymuje ich wypadanie. Spożywając go regularnie, możemy być pewni poprawy stanu i wyglądu naszej skóry i paznokci.
W jaki sposób stosować pyłek kwiatowy?
Pyłek kwiatowy jest prawdziwą skarbnicą cennych dla naszego zdrowia związków, w związku z czym ma wiele wspaniałych właściwości i możliwości zastosowania. Ważne jest jednak, żeby zażywać go w sposób, który zapewni odpowiednią przyswajalność zawartych w nim składników. Jeśli przyjmiemy go w formie granulek, bez uprzedniego zmielenia, nasz organizm przyswoi ich co najwyżej 10-15%.
Przetworzenie pyłku w najlepszy możliwy sposób jest konieczne dla absorpcji jak największej ilości prozdrowotnych składników. Zaleca się zmielenie obnóży (granulek) w blenderze lub młynku do kawy. Powinno się to jednak robić uważnie i krótko, z przerwami, co zapobiegnie przegrzaniu pyłku. To ostatnie wyraźnie obniża jego odżywczą i leczniczą wartość. Dobrze jest też dopilnować, żeby przeznaczone do zmielenia obnóża były odpowiednio suche (w razie potrzeby można je dosuszyć, wykładając w pobliżu grzejnika).
Istnieje wiele sposobów, na jakie można przyjmować pyłek kwiatowy, przy czym najczęściej zażywa się go w postaci zawiesiny. Na jego bazie możemy również przygotować różne prozdrowotne specyfiki, np. miody, stanowi też dobry dodatek np. do jogurtu roślinnego.
Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:
- Jak wpływa dieta na działanie mózgu?
- Jak wzmocnić organizm po koronawirusie?
- Zadbajmy o odporność – jakie naturalne suplementy warto brać
Źródła
- Z. T. Nowak, Pyłek kwiatowy przedłuża życie, “Zdrowie Bez Leków” 2025, nr 1, s. 18-19.
- https://bartnikmazowiecki.pl/blog/aktualnosci-z-pasieki/wlasciwosci-pylku-kwiatowego?gad_source=1&gclid=Cj0KCQiA1p28BhCBARIsADP9HrO6D2pZQ754MbRN9eQhqugFewOMqoLUY0vWw8NcxQPGYY8yk3qV7Z4aAsVOEALw_wcB [dostęp: 16.01.2025]