Candida to rodzaj drożdżopodobnych grzybów zamieszkujących organizm człowieka. Kiedy w ekosystemie drobnoustrojów jelitowych panuje równowaga, ich obecność nie pociąga za sobą żadnych niekorzystnych objawów. Czasami może jednak dojść do przerostu candidy, czyli tzw. kandydozy. Co to jest i jakie są jej przyczyny? Jakie objawy sygnalizują zakażenie i jak wygląda diagnoza, a następnie leczenie? Zapraszamy do lektury artykułu.
Kandydoza, czyli przerost candidy – co to jest?
Być może nie wszyscy zdają sobie sprawę, jak mocno zasiedlony jest nasz przewód pokarmowy. Poza licznymi bakteriami w mikroflorze jelit większości z nas obecne są również grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida. Do najpopularniejszych i najpowszechniej występujących spośród nich należy Candida albicans.
Kiedy dochodzi do patologicznego przerostu grzybów candida, mamy do czynienia z tzw. kandydozą przewodu pokarmowego. Zakażenie to określa się mianem oportunistycznego, co oznacza, że występuje u osób z osłabionym układem odpornościowym (np. po antybiotykoterapii) i jest spowodowane przez mikroorganizmy, które normalnie nie wywołują infekcji u osób zdrowych.
Jeśli chodzi o zakażenia grzybicze przewodu pokarmowego, z dużą częstotliwością występują one u osób o zaburzonej (osłabionej) odporności, a także u dzieci, wliczając w to te ze zdiagnozowanymi zaburzeniami neurorozwojowymi (np. spektrum autyzmu).
Przyczyny przerostu candidy
U źródeł przerostu candidy może leżeć wiele czynników, a należą do nich między innymi:
- długotrwałe stosowanie antybiotykoterapii;
- przewlekły stres;
- codzienny jadłospis obfitujący w cukry proste oraz produkty wysoko przetworzone;
- niedobór błonnika pokarmowego w diecie;
- dieta uboga w jakościowe i pełnowartościowe produkty;
- palenie papierosów oraz nadużywanie alkoholu;
- stosowanie niektórych leków (takich jak sterydy, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki antykoncepcyjne);
- zanieczyszczenie środowiska;
- działanie środków grzybobójczych i/lub antybiotyków ze środowiska i np. pożywienia;
- choroby układu pokarmowego;
- cukrzyca;
- zakażenie wirusem HIV;
- chemio- i radioterapia.
Objawy przerostu candidy
Symptomy przerostu candidy bywają bardzo zróżnicowane i mogą mieć niespecyficzny charakter. Z tego powodu rozpoczęcie leczenia należy zawsze poprzedzić konsultacją z lekarzem specjalistą.
Wśród najczęściej występujących objawów kandydozy przewodu pokarmowego wyróżniamy:
- symptomy pochodzące z przewodu pokarmowego: bóle brzucha, wzdęcia, uczucie przelewania, biegunki, zaparcia, zgaga i zaburzenia trawienia;
- pleśniawki będące zakażeniami błony śluzowej – pojawiają się w jamie ustnej, ale mogą wystąpić również w układzie pokarmowym;
- miejscowe zakażenie skóry w jej wilgotnych partiach, takich jak np. pachwiny, widoczne jako pęcherzykowate zmiany;
- symptomy ze strony układu nerwowego: zespół przewlekłego zmęczenia, stany lękowe, zaburzenia pamięci, ataki paniki czy np. nadpobudliwość psychoruchowa.
Co do objawów kandydozy, jednym z dość często obserwowanych jest też niepohamowany apetyt na słodycze. Warto również wiedzieć, że przerost candidy skutkuje czasami wzrastającą selektywnością w kwestii pokarmów. Nasz organizm może być w coraz mniejszym stopniu tolerancyjny na pewne produkty, tj. możemy doświadczać różnego typu dolegliwości gastrycznych po spożyciu pokarmów, które do tej pory nie dawały u nas takich objawów.
Miejmy na uwadze, że przerost candidy w układzie pokarmowym może wpływać na cały nasz organizm, stąd mogąca pojawiać się czasami duża trudność z określeniem źródła problemu.
Diagnoza kandydozy
Aby właściwie zdiagnozować przerost candidy stosuje się różnego typu procedury, takie jak badania:
- mikrobiologiczne;
- mikroskopowe;
- serologiczne;
- genetyczne.
Materiałem badawczym jest zazwyczaj kał, krew lub np. wydzielina z określonego, zmienionego chorobowo miejsca. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że obecność grzybów candida w naszym organizmie jest czymś w pełni naturalnym. Dopiero stwierdzenie ich przerostu może uzasadniać występujące u nas niepożądane objawy. Z tego powodu uzyskanie dodatniego lub ujemnego wyniku nie zawsze musi być jednoznaczne.
Chcąc w sposób miarodajny zbadać, czy doszło u nas do patologicznego przerostu candidy w przewodzie pokarmowym, zaleca się przede wszystkim wykonanie badania na obecność grzybów w kale. Dodatkowo można również sprawdzić stan mikrobioty jelit.
Pierwsza z tych procedur jest o tyle istotna, że tylko tą drogą możliwe jest określenie nie tylko tego, że mamy kandydozę, ale również, jak duży jest przerost. Od tej informacji z kolei zależy późniejsza terapia.
Leczenie przerostu candidy
Leczenie kandydozy powinno być zawsze dopasowane do diagnozy. W sytuacji, gdy przerost candidy nie jest duży, wystarczy kuracja w postaci zmiany sposobu odżywiania oraz celowanej probiotykoterapii. Odpowiednie leki przeciwgrzybicze wskazane są do stosowania dopiero przy znaczącym przeroście. Jeśli chodzi o środki farmakologiczne, zawsze powinien je dobierać i zalecać lekarz i zaleca się przyjmowanie ich pod jego nadzorem.
Lecząc kandydozę, wyeliminujmy ze swojej diety żywność wysokoprzetworzoną oraz produkty z dużą ilością cukrów prostych. Jedne i drugie wyraźnie potęgują rozwój candidy.
Cennym zaleceniem jest również rezygnacja ze spożywania pokarmów zawierających sztuczne barwniki, konserwanty, stabilizatory czy np. polepszacze smaku.
To, czym warto się odżywiać podczas leczenia kandydozy, jest natomiast żywność nieprzetworzona, tj. takie wyroby jak np.:
- warzywa i owoce;
- pełnoziarniste produkty zbożowe;
- oleje roślinne;
- orzechy.
Dietę warto też dodatkowo urozmaicić, uwzględniając w niej artykuły działające przeciwgrzybiczo, takie jak olej z oregano, oliwa z oliwek i aloes. Rekomendowane jest ponadto włączenie odpowiednio dobranej probiotykoterapii.
Właściwie dobrane, podjęte na kilku płaszczyznach leczenie umożliwia skuteczne zaradzenie problemowi przerostu candidy.
Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:
- Leaky gut – zespół nieszczelnego jelita
- Cukier – słodka trucizna czy niezbędne źródło energii?
- Walory zdrowotne żywności – o żywności przetworzonej i o metodach konserwacji
Źródła
- https://instytut-mikroekologii.pl/co-to-jest-kandydoza-grzybica-przewodu-pokarmowego/ [dostęp: 24.04.2025]
- https://biozdrowy.pl/blog/candida-co-to-objawy-leczenie/?srsltid=AfmBOoqcMGFIhOND1OOZqglaNv0oDfWKbRzK1yi9lTJVUFImfaWg6bNa [dostęp: 24.04.2025]
