10 lutego na całym globie obchodzimy Światowy Dzień Suchych Nasion Roślin Strączkowych. To nietypowe święto zostało ustanowione w 2018 roku z inicjatywy FAO [1] celem popularyzacji zdrowotnego wpływu nasion. Zapoznajmy się z korzyściami jakie dają nam nasze naturalne superfoods oraz zastanówmy się dlaczego obecnie stanowią one jedynie alternatywny sposób odżywiania.
Pozytywne ziarna dla zrównoważonej przyszłości
„Pożywne ziarna dla zrównoważonej przyszłości” – to hasło wyraźnie podkreśla ogromne znaczenie suchych nasion roślin strączkowych w naszym świecie. Mają one istotny wpływ na redukcję głodu i niedożywienia, zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego oraz poprawę ludzkiego zdrowia i stanu środowiska. Plony roślin strączkowych, takich jak soczewica, fasola, groch i ciecierzyca, są istotnym źródłem białek roślinnych i aminokwasów.
Istnieją silne dowody potwierdzające korzyści zdrowotne i odżywcze suchych nasion roślin strączkowych. Mimo to, w wielu rozwijających się i rozwiniętych krajach ich spożycie nadal pozostaje niewielkie…”
Takimi słowami rozpoczynał swoją przemowę podczas uroczystej inauguracji Międzynarodowego Roku Nasion Roślin Strączkowych – Ban Ki-Moon, Sekretarz Generalny ONZ w 2015 roku. Zastanówmy się dlaczego rośliny stanowiące podstawę większości diet narodowych zostały wyparte na rzecz masowej hodowli i uboju zwierząt…
Rośliny strączkowe vs przemysłowy chów zwierząt
Rośliny strączkowe były już uprawiane w VIII-VII wieku p.n.e. Przez tysiące lat stanowiły podstawę naszej diety. Mimo zmiany trendów żywieniowych stanowią główny składnik wielu narodowych i regionalnych dań (pieczona fasola, chili, ful, taco, quesadilla, daal, falafel oraz wiele wiele innych). Coś obecnie stanowi „alternatywny” sposób odżywiania jest tak naprawdę dla nas najkorzystniejszym pokarmem.
Czy wiecie, że… 90% całości hodowanej soi na świecie jest zużywana do produkcji mięsa?
Przemysłowa produkcja mięsa – odpowiadająca na jego wzrastające spożycie wśród ludności całego świata – wywiera ogromny negatywny wpływ na:
- Środowisko naturalne m.in. poprzez ilość wytwarzanych gazów cieplarnianych, tworzenie lagun CAFO (ogromnych zbiorników z ekskrementami) oraz zanikanie łąk i lasów – bo ich miejsce muszą zająć pastwiska oraz pola, na których produkuje się żywność dla tych zwierząt. W ten sposób doszło do absurdalnej sytuacji, w której na świecie głodują rzesze ludzi, a olbrzymie ilości pożywienia są przeznaczane na pasze dla krów, świń i drobiu.
- Dobrostan zwierząt m.in. dlatego, że całe życie trzyma się w zamknięciu, bez dostępu słońca i świeżego powietrza, stłoczone często w oddzielnych boksach, w których trudno się poruszać. Zwierzęta czują a mimo wszystko Obcina się im ogony, uszy i niektóre zęby, żeby się nawzajem nie raniły, kastruje bez znieczulenia…
- Klimat m.in. dlatego, że to bardzo energochłonny biznes. Jak szacuje CIWF [2]: na jego potrzeby zużywa się dwa razy więcej energii niż byłoby to potrzebne w przypadku tradycyjnych sposobów hodowli. Wiąże się to w znacznym stopniu z koniecznością wyprodukowania paszy dla zwierząt.
- Nasze zdrowie jak podaje World Cancer Research Fund, częste spożywanie czerwonego mięsa może zwiększyć ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje raka nawet o 43% [3].
Musimy wreszcie dostrzec fakt, że dalsza ekspansja masowej produkcji mięsa zagraża równowadze społecznej i środowiskowej planety. „Nasz konsumpcyjny styl życia staje się problemem. Jeśli każdy z nas chce jeść 100 kg mięsa rocznie, to tego nie da się w zrównoważony sposób wyprodukować” – twierdzi Enrico Parenti – autor filmu „Sojalizm”.
Rośliny strączkowe to nie „alternatywa”
Jak twierdzą autorki pracy „Spożycie nasion roślin strączkowych w Polsce jako element modelu zrównoważonej konsumpcji żywności”:
Model żywienia o niskiej zawartości mięsa i oparty na produktach pochodzenia roślinnego ma udowodniony mniejszy negatywny wpływ na środowisko naturalne. Jedną z najlepszych alternatyw wobec mięsa są nasiona roślin strączkowych, będące cennym źródłem białka roślinnego. Dzięki korzystnemu wpływowi ich uprawy na środowisko naturalne oraz z uwagi na walory odżywcze i zdrowotne są nazywane „superfoods” i białkiem przyszłości, a promocja ich szerszego wykorzystania jest prowadzona w kampaniach na skalę globalną. Zwraca się także szczególną uwagę na aspekt ekonomiczny nasion roślin strączkowych – niska cena zapewnia ich szeroką dostępność wśród wszystkich grup społecznych [4].
Korzyści płynące ze spożywania nasion roślin strączkowych
Zawierają cały szereg korzystnych dla zdrowia składników i właściwości. Rośliny strączkowe stanowią cenne źródło białka (20-35% – dokładnie tyle ile w mięsie!), które w połączeniu z innymi białkami roślinnymi świetnie zastępują te pochodzenia zwierzęcego.
Dostarczają też węglowodany oraz błonnik, który usprawnia trawienie. Jedną z najważniejszych zalet roślin strączkowych (soczewicy, ciecierzycy, bobu itd.) jest niski indeks glikemiczny – oznacza to, że nie powodują szybkiego wzrostu poziomu glukozy we krwi.
Dieta oparta na nasionach roślin strączkowych może zmniejszyć ryzyko miażdżycy oraz chorób serca. Wzbogacenie diety człowieka w strączki pod różnymi postaciami – zup, past, oraz sałatek ma korzystny wpływ na zdrowie człowieka.
Czy wiesz, że… największym producentem roślin strączkowych są Indie, które wytwarzają 25% światowej produkcji suchych nasion tych roślin. Większość społeczeństwa indyjskiego to wegetarianie opierający swoją dietę na bogatych we właściwości odżywcze nasionach roślin strączkowych.
Obejrzyj nasz film
Przypisy:
[1] Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa
[2] Fundacja Compassion in World Farming Polska
[3] https://www.wcrf.org/dietandcancer
[4] A. Szczebyło, E. Halicka, K. Łuczyńska – Spożycie nasion roślin strączkowych w Polsce jako element modelu zrównoważonej konsumpcji żywności.
Najnowsze komentarze