Żywność, którą spożywany na co dzień charakteryzuje się określonymi właściwościami odżywczymi i leczniczymi. Zdrowe i dobrze zbilansowane pożywienie może korzystnie wpływać na nasz organizm. Po jaką żywność sięgać, by najlepiej zadbać o zdrowie? Jak ją przyrządzać i przechowywać, by zachować jak najwięcej walorów zdrowotnych? Oto informacje i rady.
O żywności nieprzetworzonej
Największymi walorami prozdrowotnymi charakteryzuje się zazwyczaj żywność nieprzetworzona, której nie poddano żadnej obróbce, ani innemu procesowi, który w jakikolwiek sposób zmieniłby skład chemiczny, wygląd i właściwości produktu.
Najzdrowsze produkty spożywcze to pokarmy roślinne, które w przeciwieństwie do tych zwierzęcych są bogatym źródłem przeciwutleniaczy. Wśród nich wartością odżywczą wyróżniają się warzywa i owoce, jak również orzechy, pestki, rośliny strączkowe, nasiona oleiste, a ponadto zboża np. płatki owsiane. Ważne, by były jak najświeższe, a więc przechowywane w jak najkrótszym czasie. Wartość prozdrowotną żywności oraz jej trwałość można podnieść w łatwy sposób za pomocą ziół i przypraw korzennych, a ponadto poddając ich procesom fermentacji i konserwacji.
Obróbka żywności – żywność przetworzona stanowczo mniej zdrowia
Powszechnie znane jeszcze do niedawna czynności mające na celu utrwalanie i konserwację żywności np. pasteryzacja, solenie, mrożenie, kiszenie, zostały zastąpione przez nowe technologie – liofilizacja, rozdrabnianie mechaniczne, ekstruzja, sterylizacja, pakowanie w zmodyfikowanej atmosferze, suszenie rozpyłowe, działanie podczerwienią czy filtracje. Przemysłowej obróbce żywności towarzyszą rozmaite dodatki w postaci substancji słodzących, soli, sztucznych aromatów, barwników, konserwantów, polepszaczy smaku itd.
Żywność przetworzona (gotowe sosy, jogurty i produkty mleczne, dania typu instant itd.) może charakteryzować się nienagannym wyglądem ale z całą pewnością nie jest tak zdrowa, jak żywność minimalnie przetworzona w warunkach domowych lub całkowicie naturalna. Zawiera o wiele mniej wartości odżywczych – witamin, minerałów, kwasu foliowego, błonnika, zaś kumulowanie się w organizmie niezliczonej ilości toksyn nie może pozostać obojętne dla organizmu.
Naturalne sposoby konserwacji żywności
Suszenie – to bardzo prosta i tania metoda utrzymania świeżości jedzenia. Suszona żywność zawiera większe stężenie węglowodanów, białek i tłuszczy, natomiast zawartość selenu, magnezu i potasu pozostaje na tym samym poziomie, jak w żywności nieprzetworzonej. Ta technika konserwacji jest często stosowana w przypadku suszonych grzybów, ziół i mięsa, a suszone owoce można wykorzystać o każdej porze roku, przygotowując z nich chociażby kompot. Jest to metoda zdrowotnie wskazana, jednak nieidealna – prowadzi bowiem do pogorszenia jakości produktu – zmiany tekstury i barwy, kurczenia się oraz znacznego ubytku witamin i składników mineralnych.
Fermentacja (kiszenie) – to znana od starożytności a popularna do dzisiaj ze względu na unikalne walory smakowe metoda konserwacji żywności. Przykładem tego typu obróbki jest kiszenie ogórków lub kapusty. Kiszone owoce i warzywa stanowią bogate źródło m.in. witaminy C. Poza tym kwaśne środowisko zwiększa przyswajalność zawartych w nich witamin i składników mineralnych. Poza tym kiszonki to naturalny probiotyk. Zawierają prozdrowotne kultury bakteryjne, które po przedostaniu się do przewodu pokarmowego kolonizują go, wspierają jego pracę oraz wzmacniają układ immunologiczny. Jest to najzdrowsza forma konserwacji żywności.
Mrożenie – tą metodę konserwacji stosujemy aby zachować odpowiednią jakość produktów spożywczych nawet do kilkunastu miesięcy. Mrozić możemy ryby, większość owoców, warzywa, zioła, dania gotowe takie jak pierogi, pieczywo, ciasta, oraz twarde sery. Są jednak produkty, których nie powinniśmy zamrażać, ze względu wytwarzanie się w tym procesie kryształków lodu, które mogłyby wpłynąć na ich strukturą komórkową. Są to np. jogurty, śmietana, majonez, miękkie sery np. serek wiejski, ugotowane produkty skrobiowe tj. makaron, ryż, ziemniaki. Walory zdrowotne produktów mrożonych zależą od parametrów zarówno zamrażania, przechowywania w niskiej temperaturze, jak i rozmrażania. Ich wartość jest wyższa, jeżeli zostanie hermetycznie zapakowana w folię oraz będzie przechowywana w stałej temperaturze. Eksperci przyznają, że w czasie mrożenia żywność traci od 10 do 30 proc. witamin. Mimo to, pozostaje ono jednym z najlepszych sposobów utrwalania żywności.
Solenie – jest bardzo starym sposobem konserwowania produktów, choć dzisiaj jest dość rzadko stosowany. Metodą solenia można utrwalać niemal wszystkie warzywa. Sól dodana w odpowiedniej ilości całkowicie hamuje rozwój drobnoustrojów, „wyciąga” z produktów wodę, dzięki czemu drobnoustroje nie mają w czym się rozwijać. Tą metodę konserwacji możemy stosować nie tylko do produktów pochodzenia zwierzęcego ale również roślinnych – warzyw korzeniowych, szczawiu, kopru, fasoli strączkowej czy grzybów. Ujemną stroną produktów solonych z punktu widzenia ich walorów zdrowotnych jest konieczność moczenia ich w wodzie dla usunięcia ze względów smakowych nadmiaru soli. Moczenie powoduje równocześnie przejście do wody wielu cennych składników odżywczych.
Najnowsze komentarze