Na prawidłową pracę układu oddechowego wpływ ma wiele czynników. Coraz częściej zastanawiamy się, jak poprawić swoją wydolność oddechową, o czym świadczą rozmaite artykuły publikowane w Internecie. Dużą motywacją do zainteresowania się tematem jest epidemia wirusa SARS-CoV-2, który pogarsza pracę płuc. Innym powodem jest rosnące zainteresowanie sportami wytrzymałościowymi, szczególnie bieganiem. Na jakie składniki pokarmowe zwrócić uwagę, by mieć zdrowe płuca? Zapraszamy do lektury!

Zdrowe płuca a jedzenie?

Aby dostarczyć odpowiednią ilość tlenu do komórek, w tym komórek płucnych, konieczne jest zachowanie optymalnego przepływu krwi, umożliwiającego lepsze natlenienie tkanek. Przepływ krwi będzie zależał od jej gęstości (lepkość płynu utrudnia przepływ) oraz od elastyczności naczyń krwionośnych. Na właściwości te wpływają składniki pożywienia. Gęstość krwi rośnie także przy bardzo wysokim wysiłku fizycznym, co może pogarszać wyniki sportowe osób aktywnych.

Pokarmy zawierające nadmiar cholesterolu i nasyconych kwasów tłuszczowych zagęszczają krew. W badaniu oceniającym przepływ krwi w tętnicy ramiennej wyższe spożycie tłuszczu nasyconego upośledza go. Do produktów o wysokiej zawartości tych związków należą tłuste mięsa, sery oraz tłuszcze: zwierzęce, kokosowy i palmowy. Badania dowodzą, że dieta obfita w produkty roślinne redukuje lepkość krwi.

Co ciekawe, wpływ żywności na właściwości tego płynu ustrojowego jest natychmiastowy. Obserwuje się go do 2 godzin po spożyciu posiłku i utrzymuje się jeszcze przez kolejne godziny. Powoduje to, że nawet jeden posiłek o nieprawidłowym składzie może pogarszać natlenowanie naszych narządów. Korzystne dla naszych naczyń jest spożywanie posiłków przygotowywanych z warzyw, zbóż, roślin strączkowych i owoców, bez produktów zwierzęcych o dużej zawartości tłuszczu. Można oczekiwać, że taka dieta wpłynie na poprawę natlenienia tkanek, wytrzymałość i wydajność. W przypadku tłuszczy roślinnych wyniki przeprowadzonych badań nie są jednoznaczne.

Ciężkostrawne posiłki a funkcje oddechowe

Niekorzystnie na funkcje oddechowe będą wpływały także ciężkostrawne posiłki. W układzie pokarmowym żywność przetworzona i tłuszcz rozkładają się dłużej. Może to utrudniać pracę przepony i prawidłowe oddychanie. Wykazano także, że dieta typu zachodniego zaostrza objawy oddechowe u osób chorujących na astmę i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób płuc. Niekorzystny wpływ na pracę przepony będzie miała także otyłość w centralnej części korpusu, która dodatkowo zmniejsza całkowitą pojemność płuc.

Podczas wysiłku tlenowego węglowodany są głównym źródłem energii, a osoby trenujące powinny zwrócić uwagę na ich odpowiednią podaż, ponieważ istnieje ryzyko wyczerpania mięśniowych zapasów glikogenu. Będzie to powodowało szybsze zmęczenie. W przypadku osób nietrenujących nie jest konieczne zwiększenie ilości węglowodanów w diecie. Osoby aktywne, ale także osoby nietrenujące powinny wybierać ich pełnowartościowe źródła, które zawierają dużo błonnika. Badania pokazują, że im wyższe jego spożycie, tym bardziej prawidłowe było funkcjonowanie płuc i ich czynność fizjologiczna. Niższe spożycie błonnika przekłada się na gorsze wyniki badań oddechowych (spirometrycznych).

Uzdrawiająca moc warzyw i owoców

W diecie nie powinno zabraknąć także świeżych warzyw i owoców. Spożycie owoców i zielonych warzyw może wpływać na lepszą jakość oddechów, a zbyt mała podaż świeżych owoców długoterminowo pogarsza wydolność płucną.

Istnieją również witaminy i pierwiastki, których niedobory będą pogarszały funkcje oddechowe. Niedostateczna ilość magnezu w diecie wpływa negatywnie na mięśnie gładkie oskrzeli i w ten sposób może pogarszać czynność płuc. Z kolei niedobory żelaza i witaminy B12 prowadzą do rozwoju anemii, której objawem jest większa podatność na zmęczenie i pogorszona wydolność oddechowa. Źródłami magnezu są między innymi: kakao, orzechy, nasiona, pestki, kasza gryczana i płatki owsiane. Warto do diety włączyć roślinne źródła żelaza, takie jak pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy czy strączki. Zaopatrzenie organizmu w ten składnik będą poprawiały produkty bogate w witaminę C (świeże owoce i warzywa, a szczególnie kiwi). O odpowiedni stan odżywienia witaminą B12 powinny zadbać przede wszystkim osoby na diecie roślinnej, ponieważ występuje ona wyłącznie w produktach odzwierzęcych. Konieczna jest jej suplementacja.

Niezależnie od motywacji warto skierować uwagę na działania, które wpłyną pozytywnie na pracę i funkcjonowanie płuc. Jak widzisz, czynnikiem takim może być zmiana nawyków żywieniowych i włączenie większej ilości produktów roślinnych do diety. Nie zapominaj także o innych elementach związanych ze zdrowym stylem życia: odpowiedniej ilości aktywności fizycznej, wykonywania ćwiczeń oddechowych, medytacji czy zrezygnowanie z palenia tytoniu. Zdrowe płuca to zdrowe i lepsze życie.

Autorka tekstu: Joanna Róg – specjalistka, koordynatorka merytoryczna w kampanii Jasna Strona Mocy.

Biogram: Dietetyk, pracownik naukowy I Kliniki Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Ukończyła studia doktoranckie na I Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Lublinie uzyskując tytuł dr n. med i n. o zdr. Koordynator regionalny województwa lubelskiego Fundacji Insulinooporność – zdrowa dieta i zdrowe życie. Autorka publikacji naukowych w recenzowanych czasopismach. Członek zespołu redakcyjnego czasopisma Current Problems of Psychiatry. Zainteresowania naukowe: znaczenie diety i czynników dietetycznych w zaburzeniach psychicznych.

Źródła

Jacobs Jr, D. R., & Kalhan, R. (2016). Healthy diets and lung health. Connecting the dots.

Sumayya, S., Parveen, S., Hussain, M. A., & Nayak, S. S. (2021). Role of diet in asthma and chronic obstructive pulmonary disease. World Journal of Biology Pharmacy and Health Sciences, 5(3), 053-063.

Barnard, N. D., Goldman, D. M., Loomis, J. F., Kahleova, H., Levin, S. M., Neabore, S., & Batts, T. C. (2019). Plant-based diets for cardiovascular safety and performance in endurance sports. Nutrients, 11(1), 130.

Tekst powstał we współpracy z:

Skip to content