Przesilenie zimowe – jak przetrwać?

Przesileniem zimowym określamy początek astronomicznej zimy, a wyróżnia je przypadający wtedy najkrótszy dzień w roku. Przypada na 21 lub 22 grudnia, a zależne to jest od długości roku słonecznego i występowania lat przestępnych.

Do przesilenia zimowego dochodzi w momencie, gdy jednocześnie:

• Słońce góruje w zenicie, czyli najwyższym punkcie na niebie;
• Słońce znajduje się w zwrotniku Koziorożca, czyli jest wysunięte maksymalnie na południe szerokości geograficznej.

To właśnie za sprawą tych zjawisk słońce wschodzi tego dnia około godziny 7:00, a zachodzi w okolicach godziny 15:00. Oznacza to, jak łatwo wyliczyć, że dzień trwa zaledwie niecałe 8 godzin, natomiast przez cały pozostały czas panuje noc.

Następujące w tym okresie zmiany warunków pogodowych wywierają dość negatywny wpływ na nasze funkcjonowanie. Krótkie dni i mała ilość promieni słonecznych, a do tego niskie temperatury i opady śniegu pogarszają naszą kondycję zarówno psychiczną, jak i fizyczną.

 

Kiedy przypada?

Data przesilenia zimowego jest ruchoma, co wynika z konieczności spełnienia powyżej wspomnianych warunków. W 2023 roku przypada ono na dzień 22 grudnia, piątek. Jest to początek astronomicznej zimy w Polsce. Długość dnia będzie się wtedy wahała od około 7 godzin i 13 minut do około ponad 8 godzin – zależnie od miejsca, w którym mieszkamy. Dzień potrwa najkrócej w Łebie, natomiast najdłużej w Zakopanem. Resztę doby zajmie noc – najdłuższa w roku. Będzie ona trwała, w zależności od regionu, około 16 godzin i 20 minut.

 

Wpływ na samopoczucie

Przesilenie zimowe, a tym samym nadejście zimy w przypadku wielu z nas ma bezpośredni wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Wiąże się to z wyraźnie mniejszym dostępem do światła słonecznego. Wpływa ono korzystnie na nasze zdrowie i poprawia samopoczucie, zatem jego brak automatycznie obniża nasz nastrój. Zaczyna nam brakować witaminy D, którą w sposób naturalny dostarcza słońce, co może skutkować brakiem energii i chęci do działania. Niestety w wielu przypadkach prowadzi to również do stanów depresyjnych, w tym do depresji sezonowej zwanej sezonowym zaburzeniem afektywnym (SAD).

 

Objawy

Przesilenie zimowe wpływa na każdego z nas indywidualnie, dlatego jego objawy bywają różne. Do charakterystycznych symptomów należą:

• Ospałość, zmęczenie odczuwane nawet w trakcie dnia;
• Przygnębienie, gorsze samopoczucie, poczucie przytłoczenia;
• Wahania nastroju, rozdrażnienie, przesadna drażliwość;
• Osłabienie, spadek poziomu ogólnej odporności organizmu, co z kolei podnosi ryzyko zachorowania na grypę, przeziębienie i inne choroby zakaźne;
• Mniejsza motywacja, zmniejszenie chęci do działania – zarówno do aktywności fizycznej, jak i intelektualnej;
• Trudności z zasypianiem oraz wstawaniem jako efekt niedoboru witaminy D w organizmie;
• Zawroty i bóle głowy, w wielu przypadkach bardzo dokuczliwe;
• Bóle mięśni.

 

 

Jak sobie radzić?

Co prawda nie istnieje złoty środek na objawy przesilenia zimowego, jednak są sposoby ich załagodzenia.

• Z pewnością warto postawić na zdrową dietę – jeśli będzie bogata w składniki odżywcze, wyraźnie doda nam sił i energii. Dobrze jest ograniczyć w tym czasie słodycze, a także kawę i wszelkiego rodzaju napoje energetyczne.
• Dbając o dobre samopoczucie, pamiętajmy o prawidłowym nawodnieniu organizmu. Wypijajmy minimum 8 szklanek wody dziennie. Polecane są również ziołowe herbaty i napary. Warto nawadniać organizm systematycznie przez całą dobę, tj. nie doprowadzać do momentu, w którym pragnienie będzie już duże. Co ważne, unikajmy alkoholu, który odwadnia organizm.
• Ponieważ krótki dzień znacznie ogranicza naszą aktywność, dobrze jest zorganizować go sobie w taki sposób, aby szczyt naszej działalności przypadał na czas, gdy świeci słońce (czyli kiedy poziom naszej energii jest najwyższy).
• Bez względu na warunki atmosferyczne przebywajmy na świeżym powietrzu. Pozwoli to dotlenić organizm, a jednocześnie zwiększy naszą odporność. Co więcej, pobudzimy tym samym wydzielanie endorfin, czyli hormonów szczęścia. Warto chociaż godzinę dziennie (co istotne: w czasie, kiedy jest jasno) spędzić na dworze, najlepiej wśród natury (w parku, lesie, cichej zielonej okolicy). 
• Aktywność ruchowa również pozytywnie wpłynie na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Wybierzmy odpowiadającą nam najbardziej dyscyplinę – choćby gimnastykę czy spacer – i uprawiajmy ją regularnie. Zauważalnie zwiększy to poziom naszej energii oraz produkcję serotoniny (hormonu szczęścia).
• Jeśli tylko możemy sobie pozwolić, wybierzmy się na choćby krótko trwający urlop. Pozwoli on nam zrelaksować się i nabrać sił. Pozytywne działanie takiego wypoczynku będzie jeszcze silniejsze, jeżeli wyjedziemy do ciepłych krajów.
• Relaks i odpoczynek spróbujmy zapewnić sobie również w domu, organizując swoje prywatne SPA. Korzystne efekty przyniesie np. kojąca kąpiel, masaż czy aromaterapia, zwłaszcza z użyciem olejku ylang ylang oraz z drzewa różanego. Rozpieszczajmy siebie – zapalmy aromatyczną świeczkę, wypijmy czekoladę na gorąco, włączmy pokrzepiający film, najlepiej komedię. I co ważne: wysypiajmy się, bowiem niedobór snu pociągnie za sobą spadek formy i odporności oraz obniżenie nastroju.
• Z uwagi na niedostatek słońca nasz organizm nie dysponuje wystarczającymi ilościami witaminy D3. Z tego powodu warto w tym okresie zadbać o jej suplementację – dostępna jest w formie kapsułek i tabletek, ale też np. kropli czy żelków i sprayów. Witaminę D3 znajdziemy również w niektórych produktach spożywczych, takich jak m.in oleje rybne (np. tran, olej z wątroby rekina), porosty i grzyby.
• Wspomniany wyżej tran stanowi koncentrat oleju otrzymywanego ze świeżej wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb z rodziny dorszowatych. Swoje właściwości lecznicze zawdzięcza witaminom A i D, które dostarcza. Dodatkowo zawiera on unikalną kompozycję niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Warto sięgnąć po tran w okresie przesilenia zimowego.
• Godne polecenia są też suplementy diety z żeń-szeniem, który określany jest mianem korzenia lub eliksiru życia. Stanowi on doskonałe źródło energii, a do tego działa uspokajająco i relaksacyjnie oraz redukuje stres. Zawarte w nim związki stymulują produkcję przeciwciał antywirusowych, działają też antyoksydacyjnie i immunostymulująco.

 

A na koniec optymistyczna informacja – po dniu przesilenia zimowego dni będą stopniowo się wydłużać. Możemy zacząć odliczanie do wiosny.

 

 

Źródło:

• https://radarburz.pl/przesilenie-zimowe-co-to-jest-i-kiedy-wystepuje/
• https://zdrowietvn.pl/a/co-to-jest-przesilenie-zimowe-kiedy-wystepuje-i-jak-sobie-z-nim-radzic