Każdy z nas oddycha – oddychanie jest procesem niezbędnym do życia. Oddychając głęboko i spokojnie, czujemy, jak wyciszająco i rozluźniająco to na nas wpływa. Z drugiej strony, jeśli z jakiegokolwiek powodu nie możemy złapać oddechu, natychmiast stresujemy się, ogarnia nas lęk.
Za sprawą oddychania uwalnia się na poziomie komórkowym energia. Można powiedzieć więc, że jest życiodajne, ponieważ dzięki tej energii żyjemy, możemy jeść, chodzić czy np. pracować lub uprawiać sport.
Nasz oddech jest na co dzień automatyczny. Zwykle człowiek nie przykłada do niego wagi. Tymczasem świadome oddychanie może się nam bardzo przysłużyć: uwolnić od stresu, rozluźnić ciało, uspokoić umysł czy nawet uśmierzyć ból. Może więc warto zastanowić się nad swoim oddechem?
Dlaczego dobrze jest dbać o oddech i oddychać świadomie? Jak wpływa on na nasze samopoczucie i zdrowie? Poszukajmy odpowiedzi.
Oddech – co to jest
Na oddech składają się dwie fazy: wdechu powietrza ustami lub nosem oraz wydechu tym samym sposobem. Z biologicznego punktu widzenia jest on jednak dość skomplikowanym procesem – oddech to rezultat fizjologicznych regulacji organizmu człowieka.
Cykl oddechowy człowieka zajmuje około pięciu sekund, natomiast objętość jednego oddechu wynosi 0,5 litra. W wyniku wdechu dochodzi do skurczu mięśni oddechowych (przede wszystkim międzyżebrowych oraz przepony), a klatka piersiowa rozpręża się. W płucach powstaje podciśnienie, a różnica pomiędzy nim a środowiskiem zewnętrznym jest powodem napływu powietrza. W pęcherzykach powietrznych od powietrza oddziela się tlen, który uwalniany jest do krwioobiegu.
Na każdą tkankę ciała człowieka, w tym serce, mięśnie, skórę i mózg, składają się miliardy komórek. Wewnątrz każdej z nich odbywa się proces oddychania komórkowego. Transportowany do wszystkich komórek tlen ma za zadanie wziąć udział w tymże właśnie oddychaniu komórkowym, a także redystrybuować energię. To za jej sprawą serce bije, mięśnie wyzwalają ruch, krew dystrybuuje składniki odżywcze, a mózg koordynuje wszystkie te aktywności.
Z kolei wydech powoduje rozluźnienie mięśni, za sprawą czego klatka piersiowa wraca do swoich wcześniejszych rozmiarów, a płuca pozbywają się pozostałego powietrza i dwutlenku węgla.
Oddech nasz codzienny
Człowiek robi przeciętnie 20 tys. oddechów dziennie, co ma przełożenie na 8 tysięcy litrów powietrza, które działają na sto metrów kwadratowych naszych płuc.
Nie zwracamy uwagi na oddech, jest dla nas czymś oczywistym. Tymczasem świadome oddychanie można porównać do codziennej higieny – tak jak dbamy o czystość naszego ciała, możemy również przy ‘użyciu’ oddechu zadbać o siebie na poziomie fizycznym i psychicznym.
Tlen za sprawą krwi dociera do komórek naszego ciała, dzięki czemu potrafimy stawić czoła codziennemu stresowi, rewitalizować się oraz… po prostu cieszyć się życiem.
Co równie istotne, wracając z komórek, krew wyprowadza 70% końcowych produktów przemiany materii, które następnie eliminuje przez płuca.
Czy te dwa powody nie stanowią wystarczającej motywacji do praktyki świadomego oddechu? Gdyby nie on, nasz organizm obciążałyby toksyny do przetworzenia.
Droga do rozluźnienia
Świadome oddychanie to ćwiczenie oddechu przeponowego. Przepona to mięsień, który oddziela jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej. Jak dowiódł w swojej książce (polski tytuł ‘Odruch relaksacji’) dr Herbert Benson, kardiolog, oddychanie przeponowe (inaczej dolnobrzuszne) uaktywnia parasympatyczny układ nerwowy. Ten z kolei odpowiada za uspokojenie i rozluźnienie. Oddychając w ten sposób, stymulujemy nerw błędny, w wyniku czego wydziela się będąca uspokajającym neurotransmiterem acetylocholina. Dochodzi m.in. do spowolnienia czynności serca i spadku ciśnienia krwi, natomiast w ośrodkowym układzie nerwowym acetylocholina poprawia procesy pamięciowe oraz zdolność koncentracji uwagi.
Każdy oddech przeponowy wpływa na nas regenerująco, dodaje energii, a wtedy mamy siłę, by mierzyć się z wyzwaniami dnia codziennego.
Co ciekawe, oddech przeponowy działa też jak masaż na nasze serce.
Świadome, uważne oddychanie koordynuje również pracę mózgu, w tym środkowej części kory przedczołowej. Ta natomiast jest odpowiedzialna za zasadnicze aspekty naszego życia, takie jak:
- empatia, czyli umysłowa umiejętność przyjęcia perspektywy (spojrzenia) innej osoby,
- równowaga emocjonalna, kiedy potrafimy radzić sobie z wydarzeniami, które dzieją się w naszym życiu,
- wyciszanie reakcji lękowych,
- moralność jako zdolność określenia, co jest dobre, a co złe, a także pomyślenia o tzw. większym dobru,
- elastyczność odpowiedzi, tj. umiejętność powstrzymania impulsów, a także zatrzymanie się i namysł nad rożnymi opcjami wyboru przed podjęciem działania.
Życiodajny tlen
Przeciętny człowiek ma płuca o pojemności 4 litrów. Co interesujące, u sportowca może ona osiągnąć nawet 7 litrów. Czynniki takie jak np. niewłaściwa postawa ciała czy zanieczyszczone powietrze osłabiają proces wentylacji płuc, wskutek czego do naszego organizmu dociera zbyt mało tlenu z powietrza. Efektem tego jest z kolei spadek wykorzystywanych w ciele substancji odżywczych, jak również wzrost poziomu toksyn. Jak udowodniły badania, mniejsza ilość tlenu powoduje gorszą ogólną wydolność naszego organizmu, ma również wpływ na rozwój komórek rakowych.
Dobra wiadomość jest taka, że regularna praca np. nad właściwą postawą (która sprzyja głębokiemu oddechowi) przyczynia się do wzrostu poboru tlenu, a co za tym idzie, poprawia nie tylko samopoczucie, ale też koncentrację.
Warto oddychać świadomie. Każdy pełny, głęboki oddech to szereg korzyści, w tym:
- dotlenienie mięśni,
- obniżenie poziomu stresu,
- dodatkowa energia do działania,
- poprawa funkcjonowania naszego układu odpornościowego.
Pamiętajmy: odpowiedni poziom tlenu dostarczony naszemu organizmowi przekłada się na prawidłowe, optymalne funkcjonowanie ciała.
Dotychczasowe badania jednoznacznie dowodzą, że właściwe oddychanie może nam zapewnić znacznie więcej niż tylko podtrzymanie przy życiu. Temat ten jest wciąż zgłębiany przez naukowców. Tymczasem pamiętajmy, że oddech jest jak lekarstwo, w dodatku bezpłatne i zawsze dostępne. Warto z niego korzystać.
Jak oddychać świadomie? Na czym polega praktyka? Niebawem poruszymy ten temat.
Źródła:
- https://hsrmeble.pl/oddychaj-swiadomie/
- https://charaktery.eu/artykul/swiadomy-oddech
- https://neuroexpert.org/wiki/oddech-dla-mozgu/
Najnowsze komentarze