Poznaj moc natury

Nie trzeba być meteorologiem ani badać grubości pokrywy śnieżnej, by spostrzec, że ostatnimi czasy w znaczącym stopniu zmienił się nam klimat. Pory roku nie trwają już standardowe trzy miesiące, za przykład biorąc chociażby ostatnią zimę, która długo trzymała nas w swoich mroźnych i niesprzyjających objęciach. Nic więc chyba dziwnego, że kiedy wreszcie zawitała nie tylko kalendarzowa, ale i pogodowa wiosna, tłumnie wylegliśmy we wszelkiego rodzaju plenery, nasycając oczy pięknem zieleni i kwitnących kwiatów. Zachwycające feerią barw widoki to jedno, przy okazji warto jednak zdać sobie sprawę także z prozdrowotnego działania roślin. Już kilka przykładów wystarczy, żeby pochylić głowy w szacunku wobec mądrości i szczodrości natury.

Wrotycz pospolity

Wrotycz pospolity (tanacetum vulgare) jest powszechnie znaną byliną o charakterystycznych kwiatach w postaci skupionych w koszyczek spłaszczonych kulek o żółtopomarańczowym kolorze. Roślina jest bardzo odporna na warunki środowiska, dlatego można ją łatwo spotkać przy brzegach lasów i rzek, na łąkach, polanach leśnych i polach, na ugorach czy wzdłuż dróg.

Wrotycz odznacza się specyficznym i bardzo silnym zapachem, którego źródło stanowi w głównej mierze kamfora, czyli składnik zawartego w kwiatach olejku eterycznego. Charakterystyczna woń jest szczególnie nieprzyjemna i działa odstraszająco na muchy, komary, kleszcze, mrówki, a nawet mole, dlatego bylina sprawdza się jako repelent.

Roślina od dawna jest znana i wykorzystywana w medycynie ludowej ze względu na swoje liczne właściwości prozdrowotne. Wykazują je kwiaty i ziele wrotyczu, a to za sprawą zawartości olejku eterycznego z tujonem w swoim składzie. To właśnie ten związek ma działanie lecznicze, jest jednak również toksyczny, dlatego obecnie stosuje się go tylko zewnętrznie. Wrotycz, podobnie jak to jest w przypadku leków, należy spożywać z umiarem i nie przekraczać zalecanych dawek.

Wśród licznych i cennych właściwości byliny wyróżnia się poniższe działania:

• skutecznie odstrasza owady: muchy, komary, kleszcze, mole, a także mrówki;
• zwalcza pasożyty;
• łagodzi problemy żołądkowe i trawienne;
• likwiduje bóle głowy i zatok;
• jest wykorzystywany jako środek na wszy;
• łagodzi problemy skórne, takie jak np. świerzb;
• hamuje wirusa opryszczki;
• reguluje miesiączki i łagodzi bóle menstruacyjne;
• działa odkażająco i przeciwzapalnie.

Podbiał pospolity

Podbiał pospolity (Tussilago farfara) to roślina spotykana praktycznie w całej Polsce, szczególnie na terenach podmokłych, w pobliżu zbiorników wodnych oraz na polach i łąkach. Ma charakterystyczne, niewielkie kwiaty o intensywnie żółtym zabarwieniu oraz owalne, zielone liście. Jedne i drugie zawierają ważne składniki odżywcze i ze względu na nie roślina jest znana, ceniona i chętnie wykorzystywana w ziołolecznictwie od wielu lat.

Do najważniejszych składników odżywczych liści podbiału należą: inulina, kwasy fenolowe, flawonoidy, kwasy organiczne, fitosterole oraz składniki mineralne, takie jak: potas, wapń, sód, żelazo, cynk i miedź.

Z kolei w kwiatach podbiału znajdziemy: aminokwasy (w tym: izoleucynę, walinę, kwas glutaminowy i asparaginowy), inulinę, kwasy fenolowe, nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe, garbniki, flawonoidy i sterole.

Podbiał pospolity wykazuje silne właściwości wykrztuśne, osłaniające, nawilżające oraz przeciwkaszlowe, przez co świetnie sprawdza się w leczeniu kaszlu, zapalenia oskrzeli, astmy oraz rozedmy płuc. Sporządzony z rośliny syrop działa wykrztuśnie, ułatwia usuwanie nagromadzonej wydzieliny, a także łagodzi obrzęk gardła.

Podobne właściwości posiada również napar oraz odwar z podbiału, które świetnie sprawdzają się zarówno w przypadku kaszlu, jak i bólu gardła. Co więcej, ich regularne picie jest rekomendowane nałogowym palaczom tytoniu, gdyż łagodzą stan zapalny oraz wyzwalają odruch wykrztuśny, który pomaga skuteczniej oczyścić drogi oddechowe z zalegającej w nich wydzieliny.

Odwar z kwiatów podbiału stosuje się również zewnętrznie jako okłady w leczeniu wysypek i np. wyprysków skórnych. Może być też dodawany do kąpieli i w takiej formie wspaniale odpręża, rozluźnia oraz pozytywnie wpływa na skórę.

Podsumowując, podbiał pospolity to nieocenione naturalne remedium w następujących sytuacjach:

• na kaszel i zapalenie oskrzeli;
• na ból i podrażnienie gardła;
• dla chorujących na astmę;
• dla nałogowych palaczy papierosów;
• do stosowania zewnętrznego dla borykających się z trądzikiem;
• jako dodatek do wieczornej kąpieli dla lepszego relaksu i wyciszenia.

Czarny bez

Czarny bez (Sambucus nigra) jest rośliną wykorzystywaną w medycynie tradycyjnej od wieków, a właściwości lecznicze mają zarówno kwiaty, jak i owoce. Pierwsze z nich stanowią źródło dobroczynnych składników, takich jak kwasy fenolowe, flawonoidy, sole mineralne, olejki, garbniki, sterole, kwasy organiczne oraz tak zwane triterpeny. Ze względu na taki bogaty skład kwiaty czarnego bzu wykazują właściwości napotne i przeciwgorączkowe. Dodatkowo działają też przeciwzapalnie, dlatego stosuje się je do płukania chorego gardła oraz w formie okładów przy zapaleniu spojówek. Co więcej, kwiaty mają też działanie moczopędne, a także uszczelniają ściany naczyń włosowatych i poprawiają ich elastyczność.

Natomiast owoce czarnego bzu bogate są w takie substancje jak: glikozydy antocyjanowe, pektyny, garbniki, kwasy owocowe, witaminy (w tym przede wszystkim kwas askorbinowy, czyli witaminę C, oraz prowitaminę A), a także sole mineralne wapnia, potasu, sodu, glinu i żelaza. Taka kompozycja składników decyduje o właściwościach napotnych, moczopędnych, a także lekko przeczyszczających i przeciwbólowych owoców czarnego bzu. Ponadto działają one detoksykująco, a więc pomagają w pozbyciu się toksyn z organizmu. Są też stosowane w stanach zapalnych żołądka i jelit oraz pomocniczo jako lek przeciwbólowy w nerwobólach i rwie kulszowej.

Czarny bez możemy zastosować leczniczo na kilka sposobów:

• Wzmacniająco na układ odpornościowy – są kraje, w których roślina jest oficjalnie zarejestrowana jako środek wspomagający walkę z infekcjami oraz wzmacniający odporność i stosuje się ją z powodzeniem w przypadku zachorowań na grypę.
• Łagodząco na skórę – napary i odwary z czarnego bzu znajdują doskonałe zastosowanie w pielęgnacji skóry wrażliwej oraz podrażnionej. Jest to też idealny środek do pielęgnacji skóry ze skłonnością do zaskórników. 
• Oczyszczająco z toksyn – czarny bez działa moczopędnie i napotnie, dzięki czemu ułatwia usunięcie toksyn z organizmu. Co interesujące, jest też pomocny w kuracjach odchudzających.
• Olejek z czarnego bzu wygładza cellulit – działanie to umożliwia przede wszystkim wchodząca w skład rośliny witamina C (wspomaga syntezę włókien kolagenowych przy równoczesnym wzmocnieniu tkanki łącznej), a także przeciwzapalne flawonoidy i rutyna (uszczelniają naczynka włosowate i zwiększają elastyczność ich ścianek).
• Regulująco na trawienie i pracę nerek – ten dobroczynny wpływ to zasługa obecnych zarówno w kwiatach, jak i w owocach czarnego bzu związków. Mają one działanie lekko przeczyszczające, ponadto regulują trawienie, łagodzą wzdęcia i zgagę. Dodatkowo mają też właściwości moczopędne. Warto więc regularnie stosować napar z czarnego bzu przy skłonnościach do np. zaparć, w problemach z nerkami i przy obrzękach.

Stokrotka pospolita

Stokrotka pospolita (Bellis perennis) ma drobne, delikatne kwiatki, do których doskonale pasuje wdzięczna nazwa „kwiaty światła” – ich płatki rozchylają się o wschodzie słońca i zamykają, gdy zapada zmierzch. Cechuje je nie tylko uroczy wygląd, ale i zawartość wielu wartościowych substancji. W świeżo rozwiniętych kwiatach stokrotki znajdują się saponiny triterpenowe, garbniki, gorycze, flawonoidy, olejek lotny, śluzy, a także kwasy organiczne (jabłkowy i winowy) i antocyjany. Natomiast młode listki rośliny to przede wszystkim bogate źródło witaminy C i soli mineralnych – potasu, wapnia, fosforu, magnezu i żelaza. Warto więc wiedzieć, przy jakich dolegliwościach pomocna może okazać się Bellis perennis.

Ze względu na różnorodność zawartych substancji napary z kwiatów stokrotki usprawniają usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii, a tym samym skutecznie poprawiają czynność wątroby. Napar oczyszcza też krew, m.in. z wyjątkowo szkodliwego kwasu moczowego, przez co wykazuje działanie ochronne na stawy.

Herbatka ze stokrotek jest niezawodnym remedium na poprawę trawienia. Co więcej, dzięki silnym właściwościom przeciwzapalnym i ściągającym, które zawdzięcza zawartości flawonoidów, garbników i goryczy, jest również doskonałym sposobem w przypadku zapalenia jelit i biegunki.

Z uwagi na właściwości przeciwzapalne i lekko moczopędne kwiatów stokrotki napar z nich przygotowany jest bardzo pomocny w leczeniu zaburzeń pracy nerek, w stanach zapalnych układu moczowego oraz problemach z pęcherzem.

Z kolei wysoka zawartość saponin, śluzów, garbników i flawonoidów czyni napój bardzo skutecznym w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, działa on bowiem wykrztuśnie, przeciwzapalnie i ściągająco, a także lekko przeciwgorączkowo. Napar poleca się więc jako skuteczny środek na przeziębienia, kaszel i katar. Przyspiesza powrót do zdrowia.

W tym miejscu warto dodać, że stokrotki działają również wzmacniająco na organizm, a najlepszy efekt przyniesie napar z kwiatów i liści, dostarczając dużej dawki witamin i związków mineralnych.

Jakby tego było mało, stokrotki łagodzą podrażnienia skóry, a dzieje się tak dzięki wysokiej zawartości garbników i flawonoidów. Zarówno napar, jak i odwar z kwiatów i liści przyczyniają się do leczenia stanów zapalnych, schorzeń skórnych, wyprysków i trądziku, a także przyśpieszają gojenie się ran. Stosuje się je do przecierania skóry, jako kompresy, ale pomocne okazuje się również przyłożenie świeżo roztartego listka stokrotki na niewielką ranę lub np. miejsce po ukąszeniu owada.

Na koniec zaznaczmy jeszcze, że okłady z mocnego naparu z kwiatów stokrotki przynoszą szybką i skuteczną ulgę w przypadku stłuczeń i zwichnięć: zmniejszają obrzęki, łagodzą ból i przyśpieszają wchłanianie się krwiaków. Dzieje się tak dzięki bogactwu flawonoidów, garbników i związków mineralnych w naparze, dzięki czemu działa on przeciwzapalnie i ściągająco oraz uszczelnia ściany naczynek krwionośnych. 

Ostropest plamisty

Ostropest plamisty (Silybum marianum) jest w Polsce rośliną uprawną, należy do rodziny astrowatych, a wyglądem przypomina oset. Posiada liczne właściwości lecznicze, które zawdzięcza zawartości cennych składników, takich jak: garbniki, flawonoidy, fitosterole, histamina, tyramina, sole mineralne, cukry, kwasy organiczne oraz witaminy C i K. Największe znaczenie ma jednak sylimaryna, czyli kompleks flawonolignanów pochodzenia roślinnego pozyskiwany z owoców ostropestu. To przede wszystkim za jej sprawą roślina bywa określana sprzymierzeńcem wątroby, ponadto wpływa dobroczynnie na trawienie, nerki, poziom glukozy we krwi i np. laktację.

Przy jakich dolegliwościach pomoże ostropest plamisty? Ze względu na właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne i przeciwfibrotyczne jego zastosowanie jest bardzo szerokie. Oddziałuje na procesy trawienne, zwiększa wytwarzanie żółci, zapobiega powstawaniu wolnych rodników i rozmnażaniu się komórek nowotworowych.

Co ważne podkreślenia, ostropest plamisty jest jednym z najlepszych naturalnych środków na odtrucie organizmu, dlatego wyciągi z tej rośliny rekomendowane są dla osób z marskością wątroby i schorzeniami woreczka żółciowego (nawet po jego usunięciu).

Ostropest jest również wykorzystywany w problemach z trawieniem, takich jak wzdęcia, odbijanie, krwawienie z jelita grubego oraz żylaki odbytu. Co więcej, przeciwdziała powstawaniu kamieni żółciowych oraz obniża poziom cholesterolu we krwi.

Roślina wzmacnia naczynia włosowate i utrzymuje prawidłowe stężenie glukozy we krwi, tym samym wywiera korzystny wpływ na układ krwionośny. Często wskazuje się również pozytywny wpływ ostropestu na odchudzanie, ponieważ przyspiesza on przemianę materii i reguluje procesy trawienne.

Ostropest plamisty ma dobroczynny wpływ na wątrobę, ponieważ zmniejsza ryzyko wirusowego zapalenia typu B i C tego narządu, a także chroni jego komórki przed takimi czynnikami jak metale ciężkie czy alkohol.

Dzięki sylimarynie roślina działa regenerująco, stymuluje produkcję soku żołądkowego i żółci, biosyntezę białek oraz wspiera procesy trawienia.

Zastosowanie ostropestu plamistego ma nieocenione znaczenie w leczeniu marskości wątroby, a także stłuszczenia i zapalenia tego narządu. Wywiera pozytywny wpływ nawet w przypadku zaburzeń wywołanych przez zażywane leki. Ułatwia usuwanie toksyn z organizmu i wspomaga jego oczyszczanie, a także skutecznie zmniejsza stan zapalny.

Podsumowując, warto dodać, że ostropest plamisty jest również doceniany przez przemysł kosmetyczny. Roślina stanowi składnik szamponów i odżywek do włosów, balsamów do ciała, kremów, maseczek czy np. toników. Cenny jest zwłaszcza wyciąg roślinny uzyskiwany z nasion ostropestu, a także opóźniający starzenie się skóry i łagodzący jej stany zapalne olej z ostropestu. Roślina działa nawilżająco i regenerująco na naskórek, a pozyskany z niej olej zawiera skuteczne w leczeniu trądziku i łuszczycy nienasycone kwasy tłuszczowe. 

Podsumowanie

Wrotycz pospolity, podbiał pospolity, czarny bez, stokrotka pospolita i ostropest plamisty – pięć roślin, a tak szerokie spektrum oddziaływania. Jeśli pomyśleć, ile jeszcze takich prozdrowotnych cudów oferuje nam natura na pewno warto spróbować poznać je i zastosować. Zamiast automatycznie uciekać się do farmaceutycznych, chemicznych sposobów, przynajmniej rozważmy (i skonsultujmy ze specjalistą) możliwość zapobieżenia chorobom lub wydobrzenia z nich w sposób bardziej naturalny.

Informacje przedstawione w powyższym artykule są poradami i mają charakter poglądowy. Przed zastosowaniem prosimy o konsultację z lekarzem.

 

Źródła:

• https://wylecz.to/ziola/tymianek-wlasciwosci-zastosowanie-skutki-uboczne-przeciwwskazania/
• https://www.medonet.pl/zdrowie,podbial—wlasciwosci-i-dzialanie-popularnej-byliny,artykul,1732825.html
• https://planteon.pl/blog/podbial
• https://auraherbals.pl/leksykon/czarny-bez/
• https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/leki/stokrotka-pospolita-wlasciwosci-lecznicze-aa-zDSK-5KYF-dJVf.html
• https://portal.abczdrowie.pl/ostropest